Komorówko

Wieś położona 8 kilometrów na północ od Trzebnicy. Badania archeologiczne wskazują, że na terenie dzisiejszego Komorówka, pozostały ślady pobytu człowieka z zamierzchłych czasów. Mówią o tym znaleziska archeologiczne z epoki kamienia i z epoki brązu, cmentarzysko kultury przeworskiej i kultury łużyckiej oraz cmentarzysko szkieletowe wczesnego średniowiecza. Odkryto też średniowieczne grodzisko.

W dokumentach historycznych nazwa miejscowa łączona jest z nazwą sąsiadującej wsi, Komorowa i występuje od początku XIII w.: Camerarii (1203), Komorowo (1236), Comorovo (1267), Gross und Klein Camerow – (1743), Gross Kommorowa (1785), Komorowa Gross oraz Wielkie Komorowo (1845), po 1936 Waldkirch do 1945 r., potem Komorówko. Przyjmuje się taką samą etymologię nazwy wsi Komorówko, jak przy wsi Komorowo.

Wieś należała do opactwa cysterskiego w Trzebnicy od 1203 r. i stanowiła jego pierwotne uposażenie nadane przez jego fundatora, księcia Henryka Brodatego r. W 1266 r. ksieni klasztoru Gertruda założyła we wsi folwark, a wieś przeniosła na prawo niemieckie. Opatka klasztoru, Zofia Korycińska, ksieni klasztoru w latach 1727-1741, zbudowała w Komorówku pałac na wschód od wsi, letnią siedzibę z winnicą, która stanowił ośrodek wypoczynkowy dla sióstr cysterek w okresie wiosenno-jesiennym. Rezydencję nazwano od imienia ksieni, Sophienau (Zofiówka). Ten tzw. „Lustschloss” został wzniesiony w 1735 r. Nad wejściem umieszczono tablicę z napisem „Sopheinau, heisst dieser Bau”.

Barokowe założenie posesji Zofiówki składało się z pałacu i budynku gospodarczego – obok budynków założono winnice – oraz wielkiego ogrodu. Do pałacu prowadziła, po grobli między stawami, aleja lipowo-dębowa i prostokątny podjazd. Granice samego ogrodu wyznaczały drogi obsadzone dębami i lipami. Pałac – opuszczony po sekularyzacji popadał stopniowo w ruinę – już nie istnieje O świetności tego miejsca dzisiaj świadczą tylko pomnikowe okazy dębów i lip.

Dobra z folwarkiem liczyły 506 ha. Po kasacie klasztoru nie znalazły nowego właściciela. Były dzierżawione. Dzierżawcy nie mieli tu swojej siedziby, często się zmieniali: w 1830 r. radca von Rudiger, w 1875 dzierżawę objęły panie von Schlegele i Joanna von Salich, żona właściciela Jaszyc, a od 1876 ich syn, Heinrich von Salisch z Postolina. Od 1905 do 1917 r. dzierżawcą był Wilhelm Edler von Planitz, a od 1918, prawdopodobnie do 1945 r., pani Elin Bernahrd, po zamążpójściu Waldschmidt, której plenipotentem był Robert Mueller

Poza wymienionymi dzierżawcami, większość należących do folwarku pól dzierżawili chłopi. Przy folwarku zostały tylko lasy i stawy, stanowiły one połowę powierzchni ogólnej dóbr.

Wieś złożona była z dwu części: właściwej wsi i dawnego folwarku klasztornego z pałacem cysterek, kaplicą i tartakiem. Obie części łączyła grobla obsadzona dębami. Wieś miała charakter ulicówki. Obecna część północna wsi została zabudowana po obu stronach zagrodami typu frankońskiego. Natomiast część południowa, rozwinięta po kasacji klasztoru, została zabudowana tylko z jednej strony drogi. W 1830 r. we wsi było 33 domów mieszkalnych i 270 mieszkańców. Sto lat później, w 1931 r. w 44 domach żyło 229 mieszkańców. We wsi był wiatrak, winnice i tartak, który posiadał trak parowy.

W 1912 r. we wsi zbudowano kościół ewangelicki i założono niewielki cmentarz. W literaturze przedmiotu, ukazywany jest jako przykład dobrze skomponowanej budowli o formach mocno osadzonych w lokalnej tradycji budowlanej kościołów o drewnianej konstrukcji szkieletowej.

Przedwojenne dzieje mieszkańców Szczytkowic, Komorowa i Komorówka przerwały wydarzenia 1945 roku. Śląsk wrócił w granice Polski, natomiast ludność niemiecka musiała opuścić jego ziemie. Do powojennych, wyżej wymienionych wiosek , przybyli polscy osadnicy, głównie migranci z Polski centralnej i repatrianci z Kresów. Tak zaczęła się kształtować, w całkowicie zmienionych realiach polityczno – ustrojowych, nowa społeczność tych wiosek, która dopisuje dalszy ciąg dziejów swych „Małych ojczyzn”.  

Liczba mieszkańców – 242 (na dzień 23.09.2020)
Sołtys – Lidia Warjan